Hà Nội - một mảnh đất nghìn năm văn hiến không chỉ bởi những công trình có giá trị văn hóa, lịch sử được chồng lớp qua các thời kỳ mà còn bởi những con người đang hàng ngày tiếp tục tạo ra những giá trị kiến trúc đô thị để làm giàu thêm cho Hà Nội. Một trong số những người đó là GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi - một người con của Hà Nội, một kiến trúc sư tài hoa của Hà Nội.

Tháng 10, tháng của Hà Nội, cũng là tháng của tiết trời thu nhẹ nhàng, lãng đãng với từng cơn gió heo may đầu mùa se se lạnh khiến không khí Hà Nội vốn nhộn nhịp bỗng trở nên nhẹ nhàng, hiền hòa hơn làm người ta thường nhớ về những gì đã qua. Năm 1954 - một năm đầy những dấu mốc quan trọng trong lịch sử của đất nước, của Hà Nội và cũng là năm sinh của  GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi. Và tháng 10 năm nay, khi Hà Nội kỷ niệm 70 năm ngày giải phóng Thủ đô thì với ông, thời điểm này có lẽ cũng đầy cảm xúc khi bước vào tuổi thất thập, chính thức về hưu, rời xa những công việc bận rộn hàng ngày để bước vào giai đoạn nghỉ ngơi.

Một người Hà Nội luôn tích cực hướng về phía trước

Cả một đời đi dạy và làm nghề, cống hiến cho nền kiến trúc nước nhà, từng mốc thời gian mà ông đã trải qua minh chứng cho sự phấn đấu không ngừng của ông trong phát triển chuyên môn. Năm 1978, ông tốt nghiệp Kiến trúc sư tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội. Năm 1994, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sỹ chuyên ngành Kiến trúc tại Đại học Kiến trúc Mátxcơva (CHLB Nga). Năm 2004 ông được bổ nhiệm chức danh Phó Giáo sư, và năm 2018 là chức danh Giáo sư ngành kiến trúc. Hiện nay, ông là Giảng viên cao cấp, Viện trưởng Viện Quy hoạch và Kiến trúc Đô thị của Trường Đại học Xây dựng Hà Nội. Trước đó, ông cũng đã từng nắm giữ nhiều vị trí quan trong trong hệ thống đào tạo như Phó Trưởng Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trưởng Bộ môn Kiến trúc dân dụng - một bộ môn xương sống trong việc đào tạo kiến trúc sư tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội.

Với vai trò là một kiến trúc sư, ông cũng có vị trí quan trọng trong Hội Kiến trúc sư Việt Nam. Ông là ủy viên thường vụ, Phó Chủ tịch Hội đồng Kiến trúc. Đồng thời, do ông là một giảng viên nên còn được Hội Kiến trúc sư Việt Nam giao cho trọng trách Trưởng ban Nghiên cứu và Đào tạo, góp phần giúp Hội trong việc phát triển công tác nghiên cứu, lý luận và phê bình kiến trúc, cũng như tham gia xây dựng, góp ý các định hướng đào tạo kiến trúc sư trong tương lai. Ngoài ra, với vị thế và những hiểu biết của mình, ông cũng là ủy viên của Hội đồng Kiến trúc - Quy hoạch thành phố Hà Nội. Trên cương vị này, ông đã tư vấn, phản biện chuyên ngành cho các cơ quan quản lý của Hà Nội trước khi đưa ra quyết định cuối cùng trong các vấn đề quan trọng liên quan đến các lĩnh vực kiến trúc, quy hoạch xây dựng, hạ tầng kỹ thuật, phát triển đô thị tại Hà Nội, giúp thành phố có những chuyển biến tích cực.

Ngoài ra, khả năng lý luận, phê bình kiến trúc cũng giúp ông hoàn thành tốt cương vị ủy viên Hội đồng Lý luận phê bình văn học nghệ thuật của Liên hiệp các Hội Văn học nghệ thuật Việt Nam. Không chỉ vậy, ông còn tham gia làm thành viên các Hội đồng Giáo sư cơ sở tại Trường Đại học Xây dựng Hà Nội và Hội đồng Giáo sư liên ngành Kiến trúc - Xây dựng qua nhiều năm giúp đất nước có thêm nhiều giáo sư, phó giáo sư thật sự chất lượng.

Một người Hà Nội đa năng trong công việc

Phải gọi GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi là một con người đa năng, ít nhất là “hai trong một” khi dung hòa được cả hai mảng công việc thường ngày và quan trọng để tạo nên những giá trị và thương hiệu cá nhân của ông.

Thứ nhất là công tác nghiên cứu và giảng dạy với tư cách là một nhà khoa học, một giảng viên của một trường đại học lớn về lĩnh vực kiến trúc và xây dựng, ông đã chuyển giao những kiến thức mà ông tích lũy dần theo năm tháng vào những bài viết, bài giảng cho nhiều thế hệ học trò ở nhiều cấp độ khác nhau, từ những cô cậu sinh viên mới chập chững bước vào nghề kiến trúc thông qua những giới thiệu ngành nghề, những nguyên lý thiết kế như những lời tâm sự, chia sẻ của thế hệ trước truyền cho các thế hệ sau, đến những học viên cao học, nghiên cứu sinh thông qua các bài giảng mang tính chuyên môn cao về các vấn đề kiến trúc đô thị cũng như các nghiên cứu chuyên sâu, các lý luận sáng tạo kiến trúc trước bối cảnh phát triển mới không chỉ của Hà Nội mà còn của Việt Nam. Đàng sau mỗi giờ lên lớp, mỗi bài giảng, mỗi bài nói chuyện hay mỗi góp ý cho người học là tất cả những tâm huyết của một người thầy luôn mong muốn các thế hệ tương lai tiến nhanh, tiến xa.

Thứ hai là công tác tư vấn, thiết kế các công trình kiến trúc với tư cách là một kiến trúc sư cũng được ông rất chú trọng bởi ông luôn quan điểm học phải đi đôi với hành. Những công trình mà ông thiết kế cho Hà Nội, cho đất nước chính là những chuyển hóa từ các nghiên cứu, lý luận kiến trúc của ông vào thực tế. Đó là những minh chứng rất hiệu quả về tình yêu của ông không chỉ với kiến trúc mà còn với quê hương, với đất nước thông qua những trăn trở, những nghĩ suy để từ đó chuyển hóa thành những ý tưởng thiết kế sáng tạo. Không chỉ vậy, sự có mặt của ông trong các hội đồng thi tuyển phương án kiến trúc cũng giúp các kiến trúc sư trẻ trở nên an tâm hơn vì họ biết chắc rằng, bằng những kinh nghiệm thực hành của ông, ông sẽ luôn đưa ra những đóng góp có giá trị để giúp họ hoàn thiện hơn thiết kế của mình. Dù tham gia trực tiếp hay gián tiếp, có lẽ với GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi thì mỗi công trình kiến trúc không chỉ góp góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân mà còn mang lại những giá trị thẩm mỹ kiến trúc, cảnh quan cho khu vực.

Một người Hà Nội “chất”

Ở tuổi 70 - lứa tuổi “thất thập cổ lai hy” - sức sáng tạo và nhịp làm việc của ông vẫn được giữ đều đặn. Ông vẫn lên lớp, vẫn tham gia các hội thảo, tọa đàm, vẫn chỉ đạo thiết kế những công trình kiến trúc... Công việc như một phần đam mê để ông xây dựng dấu ấn của mình - một nhà khoa học chân chính.

Những ngày trước tháng 10, dự án Cung Thiếu nhi Hà Nội cũng đã chính thức đi vào hoạt động. Trẻ em Thủ đô vui vì có thêm một địa điểm đẹp và hiện đại để  học tập, vui chơi, giải trí, rèn luyện thể dục thể thao. Còn ông - tác giả công trình, cũng rất vui khi thấy tác phẩm đầy tâm huyết của mình dành cho Hà Nội đã thành hiện thực. Xuất phát từ tâm nguyện của một nhà giáo, công trình của ông với chủ đề “Ươm mầm và Phát triển” thông qua không gian bên ngoài thân thiện với cảnh quan xung quanh, kết hợp các khu đa chức năng sinh hoạt bên trong tiện nghi, năng động, sáng tạo... nhằm mang đến một môi trường thuận lợi để phát hiện, bồi dưỡng những tài năng tương lai của thành phố, mà mở rộng ra là góp phần phát triển, xây dựng một Hà Nội văn minh hiện đại.

GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi tham gia chấm chọn chấm giải thưởng cuộc thi ý tưởng thiết kế nhà ở tương lai dành cho sinh viên nhằm khơi dậy sự sáng tạo, cái nhìn về tương lai môi trường ở Việt Nam, hướng đến những không gian sống không chỉ đầy đủ tiện nghi, an toàn, mà còn là một không gian văn hóa, xã hội, thân thiện với môi trường sinh thái tự nhiên và có khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu

GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi cùng các thế hệ giảng viên của Bộ môn Kiến trúc dân dụng, Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội - nơi ông đã gắn bó cuộc sống nghề nghiệp, bồi dưỡng các thế hệ trẻ tiếp bước truyền thống giảng dạy, đào tạo kiến trúc sư cho đất nước

GS.TS.KTS Doãn Minh Khôi và tác phẩm để đời cho thế hệ trẻ và cho Hà Nội - từ giai đoạn phôi thai ý tưởng đến lúc hình thành một Cung thiếu nhi Hà Nội hiện đại luôn được ông quan tâm, chăm chút để công trình trở thành một điểm nhấn, một dấu ấn quan trọng trong không gian đô thị lẫn lịch sử phát triển của Hà Nội

PGS.TS Trần Minh Tùng

Bộ môn Kiến trúc dân dụng, Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội